Autor: Dr Filip Mirić uklonimo barijere
Foto: Pixabay.com
Na Pravnom fakultetu Univerziteta u Nišu, 19. septembra 2019. godine održan je okrugli sto na kome su predstavnici Nacionalne organizacije osoba sa invaliditetom (NOOIS) predstavili opšte komentare Komiteta UN za prava osoba sa invaliditetom br. 6 o ravnopravnosti i nediskriminaciji i br. 7 o učešću osoba sa invaliditetom, uključujući i decu sa invaliditetom, preko njihovih reprezentativnih organizacija u sprovođenju i praćenju Konvencije UN za zaštitu prava i dostojanstva osoba sa invaliditetom. uklonimo barijere
Na okruglom stolu na kome su predstavljeni navedeni pravni akti, učestvovali su dr Damjan Tatić, ekspert Komiteta UN za prava osoba sa invaliditetom, Ivanka Jovanović, izvršna direktorka NOOIS i prof. dr Nevena Petrušić, redovna profesorka Pravnog fakulteta u Nišu.uklonimo barijere
Prof. dr Nevena Petrušić je u svom izlaganju ukazala na pravnni aspekt diskriminacije osoba sa invaliditetom i na mehanizme za njeno suzbijanje. Posebno se osvrnula i na značaj Poverenika za za zaštitu ravnopravnosti u slučajevima diskriminacije osoba sa invaliditetom, kao i na istinsku inkluzivnu ravnopravnost na kojoj se i zasniva Konvencija UN.
Ivanka Jovanović se osvrnula na aktivnosti Nacionalne organizacije osoba sa invaliditetom u procesu sačinjavanja i usvajanja Izveštaja o primeni Konvencije UN za zaštitu prava i dostojanstva osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji, što je od izuzetnog značaja za unapređenje pravnog i društvenog položaja osoba sa invaliditetom.
Dr Damjan Tatić je u svom obraćanju analizirao sadržinu i pravni aspekt opštih komentara Komiteta UN za prava osoba sa invaliditetom br. 6 o ravnopravnosti i nediskriminaciji i br. 7 o učešću osoba sa invaliditetom, uključujući i decu sa invaliditetom, preko njihovih reprezentativnih organizacija u sprovođenju i praćenju Konvencije UN. Komentar br.6 se odnosi na nediskriminaciju. Posebno je istaknuto da se diskriminacija može javiti u tri vida: kao direktna, indirektna i mešovita. Komitet je u svom komentaru br. 7 ukazao i da „uskraćivanje razumnih prilagođavanja“ takođe predstavlja diskriminaciju. Ovaj stav ima višestruke implikacije na svakodnevni život osoba sa invaliditetom, naročito kada je reč o uklanjanju arhitektonskih barijera. Kada je reč o pravnoj zaštiti i procesnom položaju osoba sa invaliditetom Komitet zahteva od država članica da stereotipi o invalidnosti u društvu ne dovedu do prelaska tereta dokazivanja na samu osobu sa invaliditetom u postupcima povodom slučajeva diskriminacije. Implementacija ovog stava bi posledično mogla dovesti i do lakšeg pocesuiranja slučajeva diskriminacije pred naležnim sudovima.
Predmet Komentara br. 7 je učešće osoba sa invaliditetom, uključujući i decu sa invaliditetom, preko njihovih reprezentativnih organizacija u sprovođenju i praćenju Konvencije. Pravo na participaciju osoba sa invaliditetom u sprovođenju Konvencije je u skladu sa principom „ništa o nama bez nas“ koji predstavlja ideju vodilju pokreta osoba sa invaliditetom od kraja devedesetih godina prošlog veka. Ovaj komentar se bavi i dužnošću strana ugovornica da konsultuju osobe sa invaliditetom preko njihovih reprezentativnih organizacija prilikom sprovođenja i praćenja Konvencije o pravima osoba sa invaliditetom. Konsultacije moraju biti suštinske a ne puka formalnost. Država mora osigurati punu pristupačnost i inkluzivnost postupka konsultacija za sve osobe sa svim vrstama invaliditeta. Neophodno je obrazložiti svaki propis i strateški dokument kojim se uređuju prava i položaj osoba sa invaliditetom, pružajući između ostalog i podatke o tome kako su konsultovane osobe sa invaliditetom i na koji način su njihove reprezentativne organizacije učestvovale u donošenju tih propisa i strateških dokumenta. Država takođe ima obavezu da omogući redovno finansiranje organizacija osoba sa invaliditetom na način koji garantuje nezavisno delovanje tih organizacija (Tatić, 2019: 7) .
Ovakvi skupovi su, prema našem mišljenju, veoma značajni za poboljšanje celokupnog položaja osoba sa invaliditetom u Srbiji jer pokazuju da pravne norme međunarodnih pravnih akata nisu lišene svog životnog aspekta, već da predstavljaju moćno sredstvo za zaštitu ljudskih prava.
Izvor:
Tatić, D. (ur.) (2019) Opšti komentari za prava osoba sa invaliditetom: invaliditetom br. 6 i br. 7, Beograd: Nacionalna organizacija osoba sa invaliditetom Srbije (NOOIS), http://noois.rs/images/Opsti_komentari.pdf, pristup 22.9.2019.
