Foto: Pixabay
Osim krivičnopravne zaštite postoji i zaštita osoba sa invaliditetom od prekršaja koji nose manju društvenu opasnost od krivinih dela, ali u mnogome mogu ugroziti kvalitet života samih osoba sa invaliditetom. Prekršaji mogu biti propisani različitim zakonima. U ovom tekstu biće nešto više reči o prekršajima iz Zakona o sprečavanju diskriminacije osoba sa invaliditetom (“Službeni glasnik RS”. br. 33/2006, 13/2016).
U nastavku rada biće prikazane najznačajnije prekršajnopravne odredbe iz propisanog zakonskog teksta:
Novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj udruženje ako:
- odbije osobi sa invaliditetom zahtev za učlanjenje u udruženje zbog njene invalidnosti (član 12. stav 2. tačka 1);
- postavi posebne uslove za učlanjenje osobi sa invaliditetom u udruženje (član 12. stav 2. tačka 2);
- uskrati prava učlanjenoj osobi sa invaliditetom da bira i bude birana u organe upravljanja udruženja, odnosno postavi posebne uslove za izbor osobe sa invaliditetom u organe upravljanja udruženja (član 12. stav 2. tač. 3. i 4).
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u udruženju.
Novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako:
- odbije da pruži uslugu osobi sa invaliditetom, osim ako bi pružanje usluge ugrozilo život ili zdravlje osobe sa invaliditetom ili drugog lica (član 13. stav 5. tačka 1);
- pruži uslugu osobi sa invaliditetom pod nepovoljnijim uslovima od onih pod kojima se usluga pruža drugim korisnicima, osim ako bi pružanje usluge pod redovnim uslovima ugrozilo život ili zdravlje osobe sa invaliditetom ili drugog lica (član 13. stav 5. tačka 2).
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana fizičko lice.
Novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako postavlja posebne uslove za pružanje zdravstvenih usluga osobama sa invaliditetom u slučajevima kada ti uslovi nisu opravdani medicinskim razlozima (član 17. stav 2. tačka 2).
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako:
- uskrati prijem detetu predškolskog uzrasta, učeniku odnosno studentu sa invaliditetom u vaspitnu, odnosno obrazovnu ustanovu koja odgovara njegovom prethodno stečenom znanju, odnosno obrazovnim mogućnostima (član 18. stav 2. tačka 1);
- isključi iz vaspitne, odnosno obrazovne ustanove koju pohađa dete predškolskog uzrasta, učenika odnosno studenta sa invaliditetom iz razloga vezanih za njegovu invalidnost (član 18. stav 2. tačka 2).
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj nastavnik, vaspitač ili drugo lice zaposleno u obrazovnoj, odnosno vaspitnoj ustanovi koje stalno ili učestano uznemirava, vređa i omalovažava učenika, studenta odnosno dete predškolskog uzrasta zbog njegove invalidnosti (član 20).
Novčanom kaznom od 25.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – prevoznik ako odbije da preveze osobu sa invaliditetom (član 27. stav 2. tačka 1).
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 10.000 do 250.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana preduzetnik.
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana vozno osoblje.
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj vozno osoblje koje stalno ili učestano uznemirava, vređa i omalovažava putnika sa invaliditetom u toku putovanja zbog njegove invalidnosti (član 29).
Novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako odbije da omogući korišćenje usluga potpisivanjem uz pomoć pečata koji sadrži podatke o ličnom identitetu ili uz pomoć pečata sa ugraviranim potpisom osobi sa invaliditetom koja ima trajne posledice telesnog ili senzornog oštećenja ili bolesti (član 34a).
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana fizičko lice (čl.46-52. Zakona o sprečavanju disjriminacije osobe sa invaliditetom).
Sasvim je jasno da su kazne za prekršaje propisane u velikim rasponima i da se one odnose i na pravna i na fizička lica. Ovo se može oceniti kao pozitivno jer ovakva norma pruža potpuniju pravnu zaštitu osobama sa invaliditetom. Da bi ovaj sistem bio efikasan i primenljiv u praksi, trebalo bi kontinuirano raditi na podizanju društveni svesti o značaju pravne zaštite u svim oblastima života.
Izvor:
Zakon o sprečavanju diskriminacije osoba sa invaliditetom (“Službeni glasnik RS”. br. 33/2006, 13/2016).
Autor: Dr Filip Mirić
