Foto: overa.rs
U pravnom prometu se često javlja potreba da se potpis na određenom pismenu overi. Potpis, rukopis ili prepis overava nadležni javni beležnik u skladu sa Zakonom o overavanju potpisa, rukopisa i prepisa (Službeni glasnik RS”, 93/2014, 22/2015, 87/2018, u daljem tekstu: ZOPPR). U nastavku, sledi prikaz relevantnih zakonskih odredbi iz ove oblasti.
Prema slovu zakona, ako podnosilac isprave usled slepoće, slabovidosti, nepismenosti ili drugog razloga nije u stanju da čita, isprava mu mora biti pročitana u prisustvu javnog beležnika. U klauzuli o overavanju potpisa naznačava se da je podnosiocu isprave isprava pročitana u prisustvu javnog beležnika. Podnosiocu isprave koji nije u stanju da čuje, a usled slabovidosti, nepismenosti ili nekog drugog razloga ne može ni da čita, isprava mora biti pročitana preko sudskog tumača, u prisustvu javnog beležnika. U klauzuli o overavanju potpisa naznačava se da je podnosiocu isprave isprava pročitana preko tumača u prisustvu javnog beležnika, podaci o tumaču i načinu na koji je utvrđen njegov identitet. Tumač svojim potpisom i pečatom na ispravi potvrđuje da je podnosiocu isprave verno preneo njenu sadržinu. Identitet tumača kojeg ne poznaje lično i po imenu javni beležnik utvrđuje uvidom u njegovu ličnu kartu, putnu ispravu, vozačku dozvolu ili drugi službeni dokument sa fotografijom (član 12-13 ZOPPR).
Ukoliko podnosilac isprave nije u stanju da se potpiše, pristupa se overavanju rukoznaka. Overavanjem rukoznaka javni beležnik potvrđuje da je podnosilac isprave, čiji je identitet prethodno utvrdio, u njegovom prisustvu stavio na ispravu otisak prsta. Podnosilac isprave koji nije u stanju da se potpiše stavlja na ispravu otisak kažiprsta desne ruke. Učesnik koji nema kažiprst desne ruke stavlja na ispravu otisak prvog prsta desne ruke koji ima, i to sledećim redosledom: srednji prst, prstenjak, mali prst i palac, a ako nema desnu šaku onda na ispravu stavlja otisak jednog od prstiju leve ruke po istom redosledu. U klauzuli o overavanju naznačava se kako je podnosilac isprave stavio svoj rukoznak. Na overavanje rukoznaka shodno se primenjuju pravila o overavanju potpisa. Ako podnosilac isprave nije u stanju da stavi rukoznak, u postupku overavanja potpisa moraju da učestvuju dva pozvana svedoka. Klauzulom o overavanju potpisa javni beležnik potvrđuje da je u njegovom prisustvu jedan od pozvanih svedoka ispisao na ispravi ime i prezime podnosioca isprave, koji je neposredno nakon toga takav potpis priznao za svoj. U klauzuli o overavanju potpisa javni beležnik naznačava podatke o pozvanim svedocima i načinu na koji je utvrđen njihov identitet. Pozvani svedok svojeručnim potpisom na ispravi potvrđuje kako su obavljene radnje kojima je prisustvovao. Pozvani svedok mora biti punoletan, potpuno poslovno sposoban, pismen i mora znati jezik na kojem se sastavlja isprava.
Pozvani svedok ne može biti:
1) lice koje radi u javnobeležničkoj kancelariji ili koje je u službi kod javnog beležnika;
2) lice koje je javnom beležniku, odnosno podnosiocu isprave krvni srodnik u pravoj liniji, pobočni srodnik zaključno sa četvrtim stepenom srodstva, tazbinski srodnik zaključno s drugim stepenom srodstva, srodnik po usvojenju, supružnik, bivši supružnik, vanbračni partner, bivši vanbračni partner, staratelj, bivši staratelj, štićenik ili bivši štićenik;
3) lice na čiji pravni položaj neposredno ili posredno može uticati isprava koja se overava;
4) lice koje je zastupnik, odnosno odgovorno lice u pravnom licu na čiji pravni položaj neposredno ili posredno može uticati isprava koja se overava. Identitet pozvanog svedoka javni beležnik utvrđuje uvidom u njegovu ličnu kartu, putnu ispravu, vozačku dozvolu ili drugi važeći službeni dokument sa fotografijom (član 16-18 ZOPPR). ZOPPR je definisan i postupak za overu kopija javnih isprava i ostalih dokumenata.
Poštovanje navedenih odredbi i njihova dosledna primena u praksi predstavlja preduslov ostvarivanja prava svih građana pod jednakim uslovima, u upravnim i drugim pravnim postupcima.
Izvor:
Zakon o overavanju potpisa, rukopisa i prepisa (Službeni glasnik RS”, 93/2014, 22/2015, 87/2018).
Autor: Dr Filip Mirić
