Foto: novosti. rs
Plaćanje participacije je obaveza učešća osiguranih lica u troškovima zdravstvene zaštite propisana Zakonom o zdravstvenom osiguranju (Službeni glasnik RS, br. 25/2019, u daljem tekstu: ZZO). Veoma je važno da su ove obaveze oslobođene sledeće kategorije osiguranika:
1) ratnim vojnim invalidima, mirnodopskim vojnim invalidima i civilnim invalidima rata;
2) slepim licima i trajno nepokretnim licima, kao i licima koja ostvaruju novčanu naknadu za pomoć i negu drugog lica, u skladu sa zakonom;
3) dobrovoljnim davaocima krvi koji su krv dali deset i više puta, osim za lekove sa Liste lekova, kao i za medicinska sredstva;
4) dobrovoljnim davaocima krvi koji su krv dali manje od deset puta, osim za lekove sa Liste lekova, kao i za medicinska sredstva, u roku od 12 meseci posle svakog davanja krvi;
5) živim davaocima organa, osim za lekove sa Liste lekova, kao i za medicinska sredstva;
6) davaocima ćelija i tkiva, osim za lekove sa Liste lekova, kao i za medicinska sredstva;
7) osiguranicima iz člana 16. st. 1. i 3. ovog zakona;
8) članovima uže porodice osiguranika iz člana 16. stav 1. tač. 7)-9) i 11) i stav 3. ovog zakona (čl.137. ZZO).
Odredbom čl. 16. ZZO definisan je i krug osiguranika koja ne ispunjavaju uslove za sticanje svojstva osiguranika iz člana 11. ZZO i koja ne ispunjavaju uslove da budu osigurani kao članovi porodice osiguranika smatraju se osiguranicima u smislu ovog zakona i to:
1) deca do navršenih 18 godina života, a školska deca i studenti do kraja propisanog školovanja, a najkasnije do navršenih 26 godina života, u skladu sa zakonom;
2) lica u vezi sa planiranjem porodice, kao i u toku trudnoće, porođaja i do 12 meseci nakon porođaja;
3) lica starija od 65 godina života;
4) osobe sa invaliditetom čiji je invaliditet utvrđen u skladu sa zakonom;
5) lica u vezi sa lečenjem od zaraznih bolesti koje su utvrđene posebnim zakonom kojim se uređuje oblast zaštite stanovništva od zaraznih bolesti, malignih bolesti, šećerne bolesti, psihoze, epilepsije, multipleks skleroze, lica u terminalnoj fazi hronične bubrežne insuficijencije, sistemske autoimune bolesti, reumatske groznice, bolesti zavisnosti, oboleli od retkih bolesti, kao i lica obuhvaćena zdravstvenom zaštitom u vezi sa davanjem i primanjem organa, ćelija i tkiva;
6) monasi i monahinje;
7) korisnici novčane socijalne pomoći, odnosno korisnici smeštaja u ustanove socijalne zaštite ili u druge porodice, odnosno korisnici posebne novčane naknade za roditelja, u skladu sa zakonom;
8) korisnici porodične invalidnine, odnosno mesečnog novčanog primanja po propisima o zaštiti boraca, vojnih invalida i civilnih invalida rata;
9) nezaposlena lica čiji su mesečni prihodi ispod prihoda utvrđenih u skladu sa ovim zakonom;
10) korisnici pomoći – članovi porodice čiji je hranilac na odsluženju vojnog roka;
11) lica romske nacionalnosti koja zbog tradicionalnog načina života nemaju prebivalište, odnosno boravište u Republici Srbiji;
12) žrtve nasilja u porodici;
13) žrtve trgovine ljudima;
14) žrtve terorizma;
15) borci kojima je status borca utvrđen u skladu sa propisima o zaštiti boraca.
Način utvrđivanja mesečnog iznosa prihoda kao cenzusa za sticanje svojstva osiguranog lica iz stava 1. tačka 9) ovog člana, kao i druga pitanja od značaja za utvrđivanje cenzusa, propisuju ministar nadležan za poslove zdravlja (u daljem tekstu: ministar) i ministar nadležan za poslove socijalne zaštite.
Osiguranikom, u smislu ovog zakona, smatra se i lice kome je nadležni organ utvrdio status izbeglog, odnosno prognanog lica iz bivših republika SFRJ ili status raseljenog lica ako ispunjava uslov iz stava 2. ovog člana i ako ima boravište na teritoriji Republike Srbije. U budžetu Republike Srbije obezbeđuju se sredstva za uplatu doprinosa za lica (čl.16. ZZO).
Na osnovu navedenih zakonskih odredbi, može se zaključiti da je zakonodavac dodatno proširio krug lica koja su oslobođena obaveze plaćanja participacije, čime je, po različitim osnovima olakšan pristup zdravstvenoj zaštiti određenim kategorijama stanovništva. Ove mere treba razumeti kao mere pozitivne akcije usmerene ka ostvarivanju principa opšte dostupnosti zdravstvene zaštite, a ne kao omogućavanje pogodnosti i povlastica određenim kategorijama stanovništva.
Izvori:
Zakon o zdravstvenom osiguranju (Službeni glasnik RS, br. 25/2019).
Autor: Dr Filip Mirić
