Autor: Dr Filip Mirić
Foto: John Hain, Pixabay.com
Žene se suočavaju sa brojnim oblicima diskriminacije koje su najčešće posledica ustaljenih obrazaca funkcionisanja patrijarhalnog društva i brojnih predrasuda koje se tiču njihove uloge u porodici i društvu. Žene sa invaliditetom se suočavaju sa dvostrukom diskriminacijom – po osnovu pola i po osnovu invaliditeta. Iako je XXI vek proglašen dobom vladavine ljudskih prava, žene sa invaliditetom se i dalje bore sa predrasudama, što otežava ostvarivanje suštinske ravnopravnosti. Faktičko osporavanje prava na materinstvo i rad u mikrosocijalnim sredinama u kojima žive u direktnoj je suprotnosti sa pozitivnim pravom koje garantuje ravnopravnost svim članicama i članovima društva i zabranjuje diskriminaciju po bilo kom osnovu. Osim toga, žene sa invaliditetom su neretko žrtve nasilja u porodici, što predstavlja pravni i društveni problem kome treba posvetiti posebnu pažnju. Čak i studije o ravnopravnosti često zaobilaze žene sa invaliditetom jer se populacija osoba sa invaliditetom uglavnom tretira kao homogena. Ovakav pristup problemu diskriminacije žena sa invaliditetom otežava njegovo rešavanje jer je reč o heterogenoj društvenoj grupi. Nažalost, dug je put od pravne do suštinske ravnopravnosti, a pravo mora biti u funkciji ostvarivanja suštinske ravnopravnosti.
Diskriminacija žena sa invaliditetom je posebno izražena u oblasti rada i zapošljavanja i u oblasti zdravstvene zaštite. Pre početka primene Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom, u maju 2009. godine, broj osoba sa invaliditetom koji je tražio posao bio je 21.733. Nakon prvih šest meseci primene zakona, broj nezaposlenih je smanjen za 1371, a nakon godinu dana, broj nezaposlenih osoba sa invaliditetom manji je za 1007. Jednu trećinu nezaposlenih osoba sa invaliditetom, prema ovom istraživanju, čine žene i njihov udeo u nezaposlenosti je u tendenciji porasta (Poseban izveštaj Poverenika za zaštitu ravnopravnosti o diskriminaciji osoba sa invaliditetom za 2013. godinu).
Pristup zdravstvenim uslugama, posebno ginekološkim uslugama za žene sa invaliditetom, takođe je veliki problem sa kojim se one suočavaju. Podaci organizacije „…Iz kruga“ iz Beograda za 2010. godinu pokazuju da je samo 250 žena sa invaliditetom imalo mogućnost ginekološkog pregleda i to u Ginekološkoj klinici Narodni front u Beogradu, a razlozi su arhitektonske barijere, neprilagođena medicinska oprema, ali i psihičke barijere samih žena sa invaliditetom zbog pristupa medicinskog osoblja njima kao pacijentkinjama (Poseban izveštaj Poverenika za zaštitu ravnopravnosti o diskriminaciji OSI za 2013. godinu). Već iz ovog segmentarnog prikaza problema diskriminacije žena sa invaliditetom, sasvim je jasno da se on može rešiti jedino zajedničkim delovanjem svih društvenih činilaca, prevashodno kroz jačanje društvene svesti o ulozi žena sa invaliditetom u društvenoj zajednici. Problem diskriminacije se ne može objektivno sagledati bez uklanjanja direktnih i indirektnih predrasuda koje ga u velikoj meri uzrokuju.
Izvor:
Poseban izveštaj Poverenika za zaštitu ravnopravnosti o diskriminaciji osoba sa invaliditetom za 2013.godinu. Link: , (pristupljeno 06.03.2020. godine)
